رهبری قدمتی به اندازه تمدن بشر دارد. در طول تاریخ و از زمانی جامعه انسانی در اشکال مختلف پدید آمد، شخصیت و مفهوم رهبری نیز متولد شد. تعاریف متعددی درباره رهبر، پیرامون وظایف، ویژگی‌های ظاهری و باطنی او وجود دارد. در این قسمت اما ما از تعریف جان سی مکسول نویسنده و سخنران آمریکایی استفاده می‌کنیم. به گفته او “رهبر کسی است که راه را می‌شناسد، قدم در راه می‌نهد و راه را نشان می‌دهد”. صرف نظر از اینکه شما رهبر را چگونه تعریف می‌کنید، باید بدانید رهبر همان فردی است که باعث برنده شدن یا باختن خود و پیروانش می‌شود. یک رهبر خوب با بینش و آینده نگری ایده‌های خود را به اتفاقات عملی و موفق در دنیای واقعی تبدیل می‌کند.

در ادامه به چند ویژگی مهم که رهبر خوب را از رهبر بد جدا می‌کند اشاره می‌کنیم.

۱۵ ویژگی برتر که از یک فرد یک رهبر خوب می‌سازد

آیا می‌خواهید به یک رهبر خوب تبدیل شوید؟ این ۱۵ ویژگی می‌تواند شما را به یک رهبر خوب تبدیل کند.

1. صداقت و درستی
2. اعتماد به نفس
3. الهام بخش بودن برای دیگران
4. تعهد و شور و اشتیاق
5. داشتن قابلیت بالا برای برقراری ارتباط
6. داشتن قابلیت تصمیم گیری
7. مسئولیت پذیری
8. تقسیم وظایف و حامی بودن
9. داشتن خلاقیت و نوآوری
10. داشتن احساس هم دردی
11. انعطاف‌ پذیری
12. هوش احساسی
13. فروتنی
14. شفافیت
15. بینش و هدف

1. صداقت و درستی

سی و چهارمین رئیس جمهور آمریکا دوایت آیزنهاور یک بار در جایی گفت: “عالی‌ترین ویژگی یک رهبر بی شک راستی و درستی است. بدون داشتن این ویژگی دستیابی به هیچ موفقیت حقیقی ممکن نیست. فرقی ندارد که در یک گروه کوچک باشید، در یک زمین فوتبال باشید، در ارتش باشید یا در یک اداره.” راستی و درستی دو عنصر حیاتی برای ساختن یک رهبر خوب است. چگونه می‌توانید از پیروان خود راستی و درستی انتظار داشته باشید وقتی خودتان از این ویژگی مهم بی بهره‌اید؟ رهبران وقتی موفق می‌شوند که به ارزش‌ها و باورهای اولیه خود پایبند باشند و این امر مهم بدون داشتن اصول اخلاقی امکان‌پذیر نیست.

2. اعتماد به نفس

برای اینکه یک رهبر تاثیرگذار باشید، باید آنقدر اعتماد به نفس داشته باشید تا مطمئن شوید دیگران از دستورات شما پیروی خواهند کرد. اگر شما به تصمیمات و ویژگی‌های فردی خود اعتمادی ندارید، مطمئن باشید که پیروان شما هیچگاه از شما پیروی نخواهند کرد. به عنوان یک رهبر شما باید اندکی متکبر و مدعی به نظر برسید تا احترم پیروان خود را بدست آورید. این نکته به این معنی نیست که اعتماد به نفس کاذب داشته باشید. در حقیقت باید به اندازه‌ای از خود اعتماد به نفس نشان دهید که پیروان شما به عنوان رهبر خود به شما اعتماد کنند.

3. الهام بخش بودن برای دیگران

سخت‌ترین کار برای یک رهبر متقاعد کردن دیگران برای پیروی کردن از اوست. این اتفاق وقتی امکان‌پذیر خواهد بود که شما دلیل خوبی به پیروان خود بدهید. در زمانی که شرایط پیچیده و دشوار شود، پیروان شما چشم به شما می‌دوزند تا واکنش شما را نسبت به شرایط ببینند. اگر شما توانستید به خوبی شرایط را تحت کنترل خود بگیرید، آن‌ها نیز از شما پیروی خواهند کرد. به عنوان یک رهبر شما باید مثبت نگر باشید و این رویکرد را در اعمال خود نیز نشان دهید. شما باید بتوانید در شرایط پیش آمده، آرامش خود را حفظ کنید و سطح انگیزه و امید را نیز در بین پیروان خود بالا نگه دارید. جان کوئینسی سیاستمدار آمریکایی می‌گوید: “اگر اعمال و رفتار شما به گونه‌ای باشد که برای دیگران الهام‌بخش رویاپردازی بیشتر، یادگیری بیشتر، فعالیت بیشتر و بهتر شدن باشد، پس شما یک رهبر هستید.” اگر در امر الهام‌ بخشیدن به پیروان خود موفق باشید، قادر خواهید بود هر چالشی را در زمان حال یا در آینده به آسانی پشت سر بگذارید.

4. تعهد و شور و اشتیاق

فراموش نکنید که چشم پیروان به شماست. اگر شما می‌خواهید که آن‌ها در خدمت اهداف خود باشند باید به اندازه کافی از خود شور و اشتیاق نشان دهید. اگر هم گروهی‌های شما ببینند که شما نیز در راستای هدف گروه قدم برمی‌دارید، آن‌ها نیز برای رسیدن به هدف تمام تلاش خود را می‌کنند. اگر می‌خواهید احترام پیروان خود را بدست آورید، باید در القای انرژی به گروه موفق عمل کنید. نتیجه این کار عملکرد بهتر گروه است. اگر آن‌ها تصور کنند که شما به کاری که می‌کنید به اندازه کافی متعهد نیستید و یا شور و اشتیاق کافی ندارید، کار گروه تمام است. اگر یک رهبر نتواند انگیزه و امید لازم را در بین اعضای گروه تقویت کند، گروه به هدف نهایی نمی‌رسد.

5. داشتن قابلیت بالا برای برقراری ارتباط

تا زمانی که شما بتوانید با گروه خود ارتباط برقرار کنید و چشم انداز خود را برای آن‌ها شرح دهید مشکلی نخواهید داشت. مشکل از آنجا آغاز می‌شود که نتوانید استراتژی دستیابی به هدف گروه را به اعضا توضیح دهید. باید بدانید تا زمانی که قدرت برقراری ارتباط با پیروان خود را پیدا نکنید، هرگز نمی‌توانید رهبر خوبی باشید. کسی که می‌تواند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کند، می‌تواند رهبر خوبی هم باشد. کلمات این قدرت را دارند که به افراد امید و انگیزه القا کنند. کلمات می‌توانند انسان‌ها را به انجام اموری تشویق کنند که حتی فکر کردن به آن دشوار است. اگر بتوانید به طور موثری از کلمات استفاده کنید، نتیجه کار نیز بسیار بهتر خواهد بود.

6. داشتن قابلیت تصمیم گیری

جدا از اینکه باید آینده نگر باشید، باید توانایی گرفتن تصمیمات درست، در زمان درست را نیز داشته باشید. تصمیماتی که یک رهبر می‌گیرد تا حدود بسیار زیادی بر زندگی افراد اثر می‌گذارد. یک رهبر پیش از هر تصمیمی باید خیلی خوب و جدی فکر کند؛ اما نکته مهم‌تر این است که او باید تحت هر شرایطی پای تصمیمی که گرفته بایستد. اگرچه بسیاری از رهبران به تنهایی برای گروه خود تصمیم می‌گیرند، اما مشورت کردن با اعضای مهم گروه هم شدیدا به یک رهبر توصیه می‌شود. باید بدانید اعضای گروه در نهایت همان کسانی هستند که در سود و زیان تصمیماتی که رهبر می‌گیرد، سهیم می‌شوند.

7. مسئولیت پذیری

در امر مسئولیت پذیری، بهتر است از رویکرد بیزینس من معروف آمریکایی آقای آرنولد اچ گلاساو استفاده کرد. او در جایی گفت: ” یک رهبر خوب سهم بیشتر را در سرزنش‌ها و سهم کمتر را در تاییدها برای خود برمی‌دارد.” ابتدا باید مطمئن شوید تمام اعضای گروه در قبال کاری که می‌کنند، احساس مسئولیت پذیری دارند. اگر هر یک از اعضا کارشان را به خوبی انجام دادند، آن‌ها را با مهربانی تشویق کنید. در صورتی که شاهد تقلای آن‌ها بودید، ابتدا به آن‌ها کمک کنید تا اشتباهات خود را درک کنند. سپس با کمک یکدیگر برای بهبود شرایط تلاش کنید. اگر احساس مسئولیت پذیری در بین اعضای گروه شما وجود داشته باشد، آن‌ها با جدیت بیش‌تری کارها را دنبال خواهند کرد.

8. تقسیم وظایف و حامی بودن

شما نمی‌توانید به تنهایی همه کارها را انجام دهید. شما به عنوان یک رهبر باید بر روی مسئولیت‌های کلیدی خود تمرکز کنید. باقی امور را به اعضای گروه بسپارید و از آن‌ها حمایت کنید. اگر این کار را نکنید، شاهد بروز بی‌اعتمادی در بین اعضای گروه خواهید بود. علاوه بر آن دیگر نمی‌توانید روی کارهایی که باید، به اندازه کافی انرژی بگذارید. وظایف را در بین اعضای گروه تقسیم و عملکرد اعضا را بررسی کنید. برای اعضا چیزهایی که احتیاج دارند را فراهم کنید تا گروه به اهداف نهایی خود برسد.

9. داشتن خلاقیت و نوآوری

چه چیزی یک رهبر را از یک پیرو جدا می‌کند؟ استیو جابز بزرگ که بینش و دور اندیشی منحصر به فردی داشت، این سوال را اینگونه پاسخ داد: “نوآوری همان چیزی است که بین رهبر و پیرو تمایز ایجاد می‌کند.” در دنیای امروز که همه چیز با سرعت زیاد در حال تغییر است، یک رهبر باید صاحب خلاقیت و نوآوری باشد. اندیشه‌های خلاقانه و نوآوری‌های مدام تنها چیزی است که می‌تواند شما و گروه شما را از دیگران متمایز کند. به راه‌های جدید فکر کنید تا به ایده‌های ناب برسید. سپس ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کنید.

10. هم دردی

داشتن احساس هم دردی از مهم‌ترین ویژگی‌ها است. رهبران باید نسبت به پیروان خود احساس هم دردی داشته باشند. متاسفانه بسیاری از رهبران حالتی دیکتاتور گونه دارند و داشتن احساس هم دردی را به کل فراموش می‌کنند. به همین خاطر در برقراری ارتباط نزدیک با پیروان خود شکست می‌خورند. درک مشکلات پیروان و فهمیدن دردی که آن‌ها تحمل می‌کنند اولین گام برای تبدیل شدن به یک رهبر خوب است. البته داشتن احساس هم دردی به تنهایی کافی نیست و شما به عنوان یک رهبر باید بتوانید راه حل مناسب و قابل اجرایی برای مشکلات پیروان خود ارائه کنید.

11. انعطاف‌ پذیری

وقتی که اوضاع سخت شود، سرسخت‌ها ادامه می‌دهند. این دقیقا همان شعاری است که رهبران موفق از آن پیروی می‌کنند. رهبران موفق نگرش مثبتی دارند، انعطاف پذیر هستند و در راستای رسیدن به هدف، خود را با شرایط وفق می‌دهند. فارغ از اینکه چقدر شرایط دشوار است، رهبران موفق همیشه در حال مرتب کردن پیروان خود در صف تلاش برای رسیدن به اهداف گروه هستند. در حالی که بیشتر افراد در حال شکایت کردن از شرایط هستند، رهبران خوب روی پیدا کردن راه حل تمرکز می‌کنند نه بر روی مشکلات جاری.

12. هوش احساسی

رهبران معمولا از دیگر افراد تاثیرگذارتر هستند. اما سوال اینجاست که آن‌ها چگونه می‌توانند از این ویژگی برای متقاعد کردن دیگران استفاده کنند؟ آن‌ها با برقرار کردن ارتباط احساسی با دیگران این کار را انجام می‌دهند. اینجاست که هوش احساسی وارد عمل می‌شود.

چرا باید یک رهبر هوش احساسی بالایی داشته باشد؟

• مدیریت تاثیرگذار احساسات
• آگاهی اجتماعی بهتر
• ارتباط یکپارچه
• تجزیه و تحلیل ناسازگاری‌ها

با داشتن هوش احساسی رهبران می‌توانند احساسات خود را مدیریت کنند. با این کار آن‌ها می‌توانند از بروز تاثیر احساسات منفی روی تصمیمات خود جلوگیری کنند. در نتیجه آن‌ها از گرفتن تصمیمات شتاب‌زده در امان خواهند بود. علاوه بر آن رهبرانی که در داشتن هوش اجتماعی نابغه محسوب می‌شوند، در فهمیدن احساسات دیگران عالی هستند. آن‌ها برای دیگران ارزش قائلند و به احساسات آنان اهمیت می‌دهند. این نوع رهبران نه تنها مشکلات را بهتر و آسان‌تر حل می‌کنند بلکه در تجزیه و تحلیل اتفاقات نیز موفق‌تر هستند.

13. فروتنی

توماس مرتن نویسنده امریکایی کتاب‌های دینی گفته: “غرور ما را مصنوعی می‌سازد و فروتنی از ما آدم واقعی درست می‌کند.”

اگر شما تبدیل به یک رهبر شوید چه می‌کنید؟ قطعا احساس غرور خواهید کرد. یک رهبر خوب همیشه از خودگذشته است و بیشتر به پیروان خود فکر می‌کند. به همین دلیل است که برترین رهبرها بیشتر روی حل مشکلات و جلو بردن تیم تمرکز می‌کنند تا بر روی رسیدن به اهداف خود.

14. شفافیت

یکی از راه‌های کسب اعتماد پیروان برای یک رهبر، داشتن شفافیت است. سعی کنید به جای مخفی کردن اطلاعات، آن‌ها را با دیگران در میان بگذارید. با دادن اطلاعات به پیروان خود، آن‌ها از دیدگاه شما و چشم اندازی که دارید آگاه می‌شوند. در نتیجه آن‌ها در راه رسیدن به اهداف با تمام وجود شما را حمایت خواهند کرد. مهم‌تر از همه، در ارتباط قرار گرفتن پیروان شما با امور مربوط به خودشان، به آن‌ها احساس رضایت و قدرت اختیار می‌بخشد.

15. بینش و هدف

جک ولش یک نویسنده و مدیر آمریکایی در جایی گفت: “بهترین رهبران یک چشم انداز را می‌سازند، آن را می‌پرورند، با شور و اشتیاق چشم انداز را مال خود می‌کنند و به طرز خستگی ناپذیری آن را به انجام می‌رسانند. رهبران خوب همیشه یک هدف و چشم انداز مشخص دارند. آن‌ها نه تنها اینکه آینده را برای خود تجسم می‌کنند بلکه آن را با پیروان خود نیز به اشتراک می‌گذارند. وقتی پیروان آن رهبر بتوانند مسیر رو به روی خود را ببینند، مقصدی که به سوی آن می‌روند را بهتر درک می‌کنند. یک رهبر خوب همه تلاش خود را می‌کند تا هدف و دلیل رفتن به سوی این هدف را تشریح کند. توضیح استراتژی و کارهایی که برای رسیدن به هدف باید انجام شود نیز از دیگر وظایف مهم یک رهبر خوب است.

رهبر خوب شدن

برای پیوستن به گروه رهبران موفق باید تمام ویژگی‌های ذکر شده در این مقاله را داشته باشید. اگر هم برخی از این ویژگی‌ها را نداشته باشید، باید برای تبدیل شدن به یک رهبر خوب تلاش کنید. باید دلیل خوبی به پیروان خود بدهید تا از شما پیروی کنند. اینجاست که ویژگی‌هایی مانند تعهد، شور و اشتیاق، حس هم دردی، راستی و درستی وارد میدان می‌شوند. مهارت‌های بالا برای برقراری ارتباط و گرفتن تصمیم نقش بسیار مهمی در موفقیت و شکست یک رهبر ایفا می‌کند. در آخر هم قدرت تفکر خلاقانه، داشتن نوآوری و همچنین آینده نگری در کنار هم از خصوصیات اصلی برای یک رهبر خوب بودن است.